Mental coaches in het voetbal: Vakmensen, kruisgrijpers en kwakzalvers

Oussama Tannane liet zich behandelen door een gedragspsycholoog en bloeide op bij Heracles, met zijn vier goals tegen Cambuur als bewijs. Niettemin is de scepsis over mentale begeleiding vaak groot in het voetbal. Deels komt dat door conservatisme, maar óók omdat de grens tussen vakmanschap en kwakzalverij vaak dun is. Over dansjes, handopleggingen en ‘geestelijke flow’.

John Troost doet graag dansjes met voetballers. Heel gekke, uitbundige dansjes, waardoor ‘je energieniveau als voetballer een positieve impuls krijgt.’ Bij Anderlecht kwam hij ooit binnen met zijn verhaal – en toen de club kort daarna prompt kampioen werd, danste hij als een malloot de horlepiep, pontificaal op het veld van het deftige Constant Vandenstock-stadion.

Trainer John van den Brom wees Troost vervolgens als de wiedeweerga de deur. De zelfbenoemd ‘energetisch therapeut’ klopt sindsdien bij zo’n beetje elk stadion in Nederland aan, bij voorkeur in crisistijden. Zowat overal wordt de Nijmegenaar de deur gewezen, maar op zijn eigen energieniveau heeft dat wonderwel geen enkele invloed. Onvermoeibaar twittert @troostjohn over positieve flows en hogere machten, bij voorkeur in relatie tot voetbal, want dat genereert maximale aandacht.

Hij is bepaald niet de eerste gelukszoeker, zwervend langs de zijlijnen van de grootste sport ter wereld.

In de jaren 80 al verwierf zijn achternaamgenoot Ted Troost (geen familie) faam als de persoonlijk haptonoom van Ruud Gullit en Marco van Basten. De therapeut werd aanbeden en verguisd, al was het maar omdat hij er nogal wonderlijke ideeën op nahield. Voetballers die bij elkaar op schoot moesten gaan zitten (met erectie), of elkaar in het kruis moesten grijpen; over de ‘oefeningen’ van Troost gingen al snel de wildste verhalen.

De haptonoom – óók niet onomstreden onder zijn eigen vakgenoten – mocht het spelershotel van Oranje niet in, maar Van Basten en Gullit bleven hem jarenlang bezoeken, buiten het zicht van hun trainers en de pers.

Juist daarin zit ‘m de crux van mentale begeleiding: de grens tussen vakmanschap en kwakzalverij is uiterst dun – en bovendien multi-interpretabel. Gullit en Van Basten voelden zich er goed bij, anderen vonden Troost ‘een gevaarlijke gek’ of gewoon een rare snuiter.

Hoe dan ook: Troost was in zekere zin een wegbereider. Het klopt dat het voetbal een nogal conservatieve wereld is, die minder dan andere sporten openstaat voor nieuwe ontwikkelingen, maar sinds de jaren 80 is er veel veranderd. Steve McClaren zweerde bij de Engelse sportpsycholoog Bill Beswick; iets wat niemand rond 2010 nog gek vond in Nederland. Zeker niet toen FC Twente dat jaar nog kampioen werd ook.

Oussama Tannane, aanvaller van Heracles, werd de laatste maanden succesvol behandeld om zijn woede te leren beheersen. Het zou wat opportunistisch zijn om zijn vier goals tegen Cambuur van afgelopen weekend rechtstreeks aan die behandeling te koppelen, maar feit is dat Tannane een stuk beter handelbaar is dan in zijn jonge jaren. Hij werd onder andere geholpen door Joost Leenders, de mental coach die ook Memphis Depay begeleidt, en die een prima reputatie heeft in zowel sport- als bedrijfsleven.

Sportpsycholoog Paul van Zwam werd veelvuldig ingehuurd door Feyenoord en de KNVB. En individuele voetballers schamen zich allang niet meer te praten over mentale begeleiding.

Maar de dagelijkse praktijk zit ook vol mislukkingen en rare verhalen. Marco van Basten haalde als bondscoach ooit Erik Reep bij Oranje, een zet die uitdraaide op een farce. De zelfbenoemd sportpsycholoog – door de belangenvereniging VSPN werd hij niet erkend – bleek een aanhanger van allerlei alternatieve geneeswijzen, en kwam bij de KNVB binnen via de vrouw van John van ’t Schip.

Reep sprak niet alleen in holle zinnen, over ‘mensen bevrijden uit de gevangenis van hun eigen denkspiraal’, hij wierp zich twijfelachtig op als ‘manueel therapeut’ en ‘orthomoleculair therapeut’. De Amsterdammer had naar eigen zeggen allerlei cursussen en opleidingen gevolgd, maar was alleen gediplomeerd als fysiotherapeut. Net zo snel als hij kwam bij Oranje, was hij ook weer vertrokken.

En dan was er nog de vermaarde, paranormale magnetiseur Henk de Gier, geen mental coach, maar iemand die met handopleggingen allerlei fysieke problemen kon oplossen. Althans, dat beweren of beweerden zijn aanhangers, veelal BN’ers en sporters, onder wie John de Wolf, Leo Beenhakker en Dirk Kuyt. De Gier draagt helende en stimulerende energie over, door strijkende bewegingen te maken over het huidoppervlak. Een wonderdokter voor de één, een goochelaar voor de ander.

Kuyt liet De Gier regelmatig overvliegen naar Liverpool – en de huidig Feyenoord-aanvoerder zweert bij diens behandelingen, ongeveer zoals Ruud Gullit dat altijd bij Ted Troost deed. ,,Mij hielp het,” zegt Gullit. ,,Hoe dat precies kwam, is misschien niet altijd exact te verklaren. Maar dat doet er in feite ook niet toe. Als je jezelf er beter door voelt, werkt het.”

Door: Sjoerd Mossou (AD) http://www.ad.nl/nederlands-voetbal/mental-coaches-in-het-voetbal-vakmensen-kruisgrijpers-en-kwakzalvers~acbf4b64/

Deel dit bericht